In dit artikel bekijken we hoe deze dominantie historisch uniek is, welke parallellen er zijn met eerdere bubbels, en wat dit betekent voor Nederlandse beleggers die hun risico’s willen beperken.
Concentratierisico S&P 500
De Amerikaanse aandelenmarkt wordt steeds meer gedomineerd door een handjevol mega-cap bedrijven, voornamelijk in de technologiesector. Dat klinkt aantrekkelijk zolang Apple, Microsoft en Nvidia blijven stijgen, maar voor beleggers betekent het ook dat diversificatie afbrokkelt. Indexbeleggen biedt minder bescherming, waardoor één tegenslag bij Big Tech de hele markt kan raken.
Dit fenomeen roept herinneringen op aan eerdere perioden van extreme marktconcentratie, zoals de dotcom-bubbel van 2000 en de financiële crisis van 2008. Maar deze keer is er iets fundamenteel anders aan de hand: de winstgroei van de grootste bedrijven is zeer reëel en grotendeels gebaseerd op de doorbraak van kunstmatige intelligentie.
Equal-Weight vs. Cap-Weight op een historisch dieptepunt
Een belangrijke graadmeter voor marktconcentratie is het verschil tussen de S&P 500 Equal-Weight Index en de reguliere, naar marktkapitalisatie gewogen S&P 500. De equal-weight versie weegt ieder aandeel even zwaar, ongeacht de grootte. Historisch gezien leverde de equal-weight index vaak betere prestaties, omdat middelgrote en kleine bedrijven sneller groeiden. Vandaag de dag is dit voordeel volledig weggevaagd.
De underperformance van equal-weight ten opzichte van cap-weight is teruggevallen naar het laagste punt in 22 jaar. Dit benadrukt dat momenteel slechts een handjevol zwaargewichten de index stuwen.
De macht van de 10 grootste bedrijven
Waar in 2000 de tien grootste bedrijven ongeveer 25% van de S&P 500 vertegenwoordigden, is dit anno 2025 opgelopen tot bijna 40%. Dat betekent dat 2% van de bedrijven goed is voor bijna de helft van de waarde van de index. Nog nooit eerder in de moderne beursgeschiedenis was de macht zo geconcentreerd.
Bovendien zijn het bijna allemaal technologiebedrijven, de zogenaamde Magnificent Seven: Apple, Microsoft, Nvidia, Amazon, Meta, Alphabet en Tesla. Samen met AI-speler Broadcom vormen zij de ruggengraat van de huidige rally. Dit is een mate van dominantie die zelfs de nasleep van de dotcom-bubbel en de coronaperiode overtreft.
Vergelijking met eerdere periodes
De situatie lijkt sterk op de dotcom-periode: ook toen was er sprake van hoge waarderingen en een technologierevolutie. Toch is het verschil groot. Veel dotcombedrijven hadden nauwelijks winst, terwijl de Magnificent Seven juist enorme winsten realiseren. Sinds de introductie van ChatGPT en de doorbraak van AI is hun winstgroei exponentieel toegenomen.
Toch is er ook een les te trekken uit het verleden: ooit toonaangevende bedrijven als Nortel, AIG en General Electric hebben hun dominantie niet kunnen vasthouden. Dat herinnert beleggers eraan dat ook de huidige giganten kwetsbaar zijn. Vandaag lijkt Big Tech onaantastbaar, maar ook hier geldt dat dominantie geen garantie biedt voor de toekomst.
Risico’s voor passieve beleggers
Voor beleggers in indexfondsen betekent de extreme concentratie dat diversificatie afneemt. Waar vroeger honderden bedrijven zorgden voor spreiding, dragen nu minder dan 50 aandelen de meeste waarde in de S&P 500. Dit vergroot het risico: als één of meerdere giganten tegenvallers laten zien, heeft dat een directe impact op de gehele index. In zekere zin zijn passieve beleggers daardoor afhankelijker geworden van de prestaties van een handvol bedrijven. Dit impliceert dat passieve beleggers minder beschermd zijn tegen tegenslagen bij slechts een paar megabedrijven.
Maar de keerzijde is minstens zo belangrijk: wie de laatste jaren bewust voor een equal-weight strategie koos of Big Tech mijdt om spreiding te zoeken, heeft juist flink rendement gemist. De Magnificent Seven hebben immers de brede markt ver achter zich gelaten. Voor passieve beleggers is het dus een dubbel dilemma: te veel concentratie vergroot het risico, maar het negeren van de winnaars kan net zo goed duur uitpakken.
Kapitaalintensiteit en duurzaamheid van winsten
Een nieuw aspect is dat Big Tech steeds kapitaalintensiever wordt. Waar technologiebedrijven traditioneel bekendstonden als ‘capital-light’, wordt er nu massaal geïnvesteerd in datacenters, AI-infrastructuur en energievoorzieningen. Dit drukt de vrije kasstromen en laat minder ruimte voor aandeleninkoop of dividenduitkeringen. Hoewel deze investeringen toekomstige winsten kunnen ondersteunen, moeten ze zich nog bewijzen. Op korte termijn kan deze strategie de winsten van bedrijven juist onder druk zetten.
Conclusie: kansen én gevaren
De huidige concentratie in de Amerikaanse aandelenmarkt is historisch en uniek. Aan de ene kant hebben beleggers te maken met bedrijven die echte winsten realiseren en profiteren van een technologische revolutie. Aan de andere kant brengt de afhankelijkheid van slechts een handvol aandelen aanzienlijke risico’s met zich mee, vooral voor passieve beleggers die automatisch zwaar in deze bedrijven belegd zijn.
Voor Nederlandse beleggers is het daarom belangrijk om niet blind te vertrouwen op brede indices, maar bewust te kijken naar de onderliggende samenstelling. Diversificatie buiten de VS of naar sectoren die minder door AI-hype gedreven zijn, kan helpen om risico’s te beperken. Geschiedenis leert ons dat geen enkel bedrijf eeuwig dominant blijft – en dat geldt misschien ook voor de Magnificent Seven.
Bron: Bloomberg Opinion – AI Is Holding Up the Sky, the Rest Are Back to Earth (19 augustus 2025).
