Geschatte leestijd: 12 minutes
In de vorige twee delen hebben we de grafiekpatronen en gaps besproken. In dit vierde deel komen de verschillende candlestick patronen aan bod.
- Japanse candlesticks
- Wat zijn candlestick patronen?
- Verschillende soorten candlestick patronen
- Doji’s
- Gravestone Doji & Dragonfly Doji
- Spinning tops
- Hanging man & Hammer
- Inverted hammer & Shooting star
- Bullish engulfing
- Bearish engulfing
- Bullish Harami
- Bearish Harami
- Dark cloud cover & piercing line
- Morning Star & Evening Star
- Bekijk een LYNX Masterclass over Technische Analyse:
- Candlesticks bij LYNX?
Japanse candlesticks
Wat zijn candlestick patronen?
In het artikel: Wat is technische analyse? Een inleiding in TA – deel 1 heeft u al kennis gemaakt met candles. Zoals u weet zijn candlesticks de rechthoekige rode en groene blokjes in een koersgrafiek van een beleggingsproduct. Het lichaam of body van de candlestick is het dikke gedeelte. De bodem van het groene blokje laat zien wat de openingskoers is en het de bovenkant impliceert de slotkoers. Bij een rode candlestick is dit vice versa. De streepjes aan de boven en onderkant tonen het hoogste en/of laagste punt van de dag. De streepjes staan onder technisch analisten bekend als schaduwen of shadows.
Elke candlestick staat voor een periode die kan variëren van enkele seconden tot een maand. U kunt in het TWS Handelsplatform zelf bepalen welke tijdsperiode uw candles moeten tonen. Door de samenstelling van de candlesticks ziet u in één oogopslag wat er in die periode is gebeurd met de koers.
Een candlestick grafiek is bij actieve beleggers populairder dan een lijngrafiek. Dit heeft te maken met het feit dat bij candlesticks snel patronen ontdekt kunnen worden die een keerpunt in de grafiek aangeven. De Japanse candlesticks zijn een bedenksel van Munehisa Homma die leefde in de 18e eeuw. Hij ontdekte bepaalde patronen in de candlestick grafieken waarbij hij militaire termen in de naam verwerkte. Hieronder bespreken we de meest bekende en populaire Japanse candlestick patronen.
Verschillende soorten candlestick patronen
Combinaties van candlesticks kunnen patronen bevatten die belangrijke informatie verstrekken over het toekomstige koersverloop. Sommige candlestickpatronen zijn bullish, en duiden op een voortzetting van de stijgende trend of signaleren juist het einde van een dalende trend. Bearish candlestickpatronen duiden op een voortzetting van de dalende trend of signaleren het einde van een stijgende trend. Er zijn ook neutrale candlesticks en deze kunnen zowel bullish of bearish uitpakken en duiden doorgaans op onzekerheid onder beleggers.
Candlestickpatronen kunnen bestaan uit slechts 1 candle, maar er zijn ook patronen die 2 of zelfs 3 candles omvatten. Er zijn meer dan 40 verschillende Japanse candlestick patronen, maar in dit artikel zullen we enkel de belangrijkste bespreken.
Doji’s
We beginnen met de meest eenvoudig te herkennen Japanse candle. De doji is een candlestick patroon waarbij de opening- en slotkoers gelijk zijn. Doji’s duiden op onzekerheid in de markt, maar kunnen vaak ook een trendomkeer inluiden. Er bestaan maar liefst 5 soorten single doji candles:
- Normale Doji / Riskja-man
- Long Legged Doji
- High-wave Line
- Gravestone Doji
- Dragonfly Doji
Een Doji is een van de meest eenvoudig te herkennen Japanse candlesticks. De doji is een candlestick zonder lichaam en geven doorgaans een omkeersignaal aan. Dit betekent dat de opening en de slotkoers vrijwel gelijk zijn. Hierdoor is er dus eigenlijk geen body, maar een streepje aan beide kanten. Bij doji patronen is er dus sprake van een behoorlijke koersfluctuatie, terwijl de koers per saldo nauwelijks van zijn plaats kwam.
Hoe een doji geïnterpreteerd moet worden, hangt vooral af van de trend. Indien een normale doji voorkomt in een stijgende trend, dan wordt deze ook wel een Northern Doji genoemd. Een doji in een neerwaartse trend noemen we een Southern Doji. In beide gevallen laat een doji dus zien dat kopers en verkopers elkaar in evenwicht houden en dat mogelijk een trendomkering volgt. Een doji patroon op zichzelf is niet voldoende om een positie in te nemen. De bevestiging moet uit de daaropvolgende candles komen.
Indien de doji een lange onder- en bovenschaduw heeft dan hebben we het over een long-legged doji. Indien de long legged doji een zeer klein lichaam heeft, dan spreken we ook wel van een high-wave line doji.
Gravestone Doji & Dragonfly Doji
De gravestone doji is zeer interessant, omdat deze een top aan het einde van een stijging kan signaleren. Een gravestone doji is een candle waarbij de opening en het slot op of heel dicht bij de laagste koers liggen. Dit is te zien aan het streepje aan de onderkant van de candle. Hoe langer de lijn naar boven (upper shadow) hoe negatiever het signaal is. Indien de gravestone doji aan het einde van een daling voortkomt, kan deze echter ook een bodemsignaal afgeven.
Het broertje van deze candle is de Dragonfly Doji. Bij deze candle zijn niet alleen de opening en het slot alleen gelijk, maar deze zijn ook nog eens op het hoogste punt van de candle liggen. Verkopers domineerden de sessie en brachten de koers naar beneden. In de loop van de sessie kregen de kopers uiteindelijk weer de overhand, maar slaagden er niet in een slot boven de opening neer te zetten. Na een lange downtrend kan deze candle een bodem aangeven, maar na een stijgende trend kan het juist gaan om een potentiële top.
Spinning tops
Candlesticks met een kleine body worden spinning tops genoemd. De lengte van de schaduw is hierbij niet belangrijk. Hoewel de naam anders doet vermoeden zijn dit vrij neutrale candles. Deze candle geeft aan dat kopers en verkopers in evenwicht zijn. De relatief platte body geeft aan dat er per saldo weinig verschil zat tussen de opening en het slot. Komt de spinning top na een grote groene candle of een stijgende trend dan geeft dit zwakte bij de stieren aan. Komt de spinning top na een grote rode candle of een daling zwakte bij de beren. In beide gevallen wijst de spinning top in ieder geval het op een mogelijke onderbreking van de trend.
Hanging man & Hammer
De hanging man en een hammer zijn candlestickpatronen die er hetzelfde uitzien. Beide candles hebben een lange schaduw aan de onderkant, en aan de bovenkant een kleine body die lijkt op een vierkantje. De candle lijkt als het ware op een hamer, vandaar deze benaming. De hammer komt voor aan het einde van een dalende trend en heeft een bullish karakter.
De hanging man ziet er exact hetzelfde uit, maar komt voor aan het einde van de stijgende trend en heeft een bearish karakter. Om te kunnen spreken van een hanging man of hammer, moet de schaduw minstens tweemaal zo lang zijn als de body.
De lange schaduw geeft aan dat de verkopers probeerden de koers te laten dalen, maar uiteindelijk sluit de koers toch dichtbij het hoogste punt van de dag. Na de vorming van een hanging man of hammer is het aan te raden te wachten op een bevestiging. Indien de koers na een hanging man de volgende dag daalt, dan is dat een zwak signaal. Voor de hammer geldt juist dat een stijging de volgende dag een sterk signaal is. In de grafiek hieronder ziet u een hammer op de grafiek van de AEX-index die goed heeft uitgepakt.
Inverted hammer & Shooting star
De inverted hammer en shooting star zien er beide hetzelfde uit. De inverted hammer is een omkeerpatroon dat voorkomt op de bodem van een trend. De candlestick heeft een lange schaduw en een kleine body aan de onderkant, en lijkt daarmee op een omgekeerde hamer.
De shooting star ziet er exact hetzelfde uit als de inverted hammer, alleen komt deze voor aan het einde van een stijgende trend. De shooting star is dan ook een bearish omkeerpatroon. Om te kunnen spreken van een geldige inverted hammer of shooting star moet de schaduw minstens tweemaal zo lang zijn als de body.
De lange schaduw geeft aan dat de koper probeerde om de koers te laten stijgen, maar uiteindelijk sluit de koers toch dichtbij het laagste punt van de dag. Na de vorming van een inverted hammer & shooting star is het aan te raden te wachten op een bevestiging. Indien de koers na een inverted hammer de volgende dag stijgt, dan is dat een sterk signaal. Voor de shooting star geldt juist dat een daling de volgende dag een signaal is voor verdere daling.
Bullish engulfing
Een bullish engulfing patroon is een sterk omkeersignaal op een bodem. Het patroon bestaat uit twee candlesticks waarbij de tweede candle de eerste candle volledig omsluit. Het is hierbij geen vereiste dat de 2e candle ook de schaduwen van de eerste candle opslokken. Wanneer de eerste candle een zeer kleine body heeft, en de tweede een zeer grote body, dan vergroot dit de betrouwbaarheid van het patroon. Een hoog volume bij de tweede candle vergroot ook de kans op een trendomkering.
Bearish engulfing
Een bearish engulfing patroon is een sterk omkeersignaal op een top. Het patroon bestaat uit twee candlesticks waarbij de tweede candle de eerste candle volledig omsluit. Het is hierbij geen vereiste dat de 2e candle ook de schaduwen van de eerste candle opslokken. Wanneer de eerste candle een zeer kleine body heeft, en de tweede een zeer grote body, dan vergroot dit de betrouwbaarheid van het patroon. Een hoog volume bij de tweede candle vergroot ook de kans op een trendomkering.
Bullish Harami
De bullish harami lijkt op het bullish engulfing patroon, maar dan in spiegelbeeld. In het geval van de harami wordt de 2e candle volledig opgeslokt door de 1e candle. De bullish harami is een belangrijk omkeerpatroon dat voorkomt op de bodem en geeft aan dat er een afname is van het momentum. Indien de 2e candle een doji is en dus op een kruisje lijkt, wordt dit patroon ook wel eens aangeduid als harami cross.
Bearish Harami
De bearish harami lijkt op het bearish engulfing patroon, maar dan in spiegelbeeld. In het geval van de bearish harami wordt de 2e candle volledig opgeslokt door de 1e candle. De bearish harami is een belangrijk omkeerpatroon dat voorkomt op de top en geeft aan dat er een afname is van het momentum. In de grafiek hieronder is een bearish harami te zien.
Dark cloud cover & piercing line
Dit patroon bestaat uit twee candles en is een bearish patroon. Bij de dark cloud cover opent de tweede candle hoger dan de hoogste koers van de eerste candle, maar sluit deze onder het middelpunt van de eerste candle. De candle opent als het ware met een opwaartse gap, maar deze wordt ook direct weer gesloten. Hoe lager de tweede candle daarbij komt, hoe negatiever het patroon is. In de grafiek hieronder ziet u een dark cloud cover.
De piercing line is tegengesteld aan de dark cloud cover. Bij de piercing line opent de tweede candle lager dan de laagste koers van de eerste, maar sluit deze hoger dan het middelpunt van de eerste. De candle opent als het ware met een neerwaartse gap, maar deze wordt ook direct weer gesloten. Hoe hoger de tweede candle daarbij komt, hoe positiever het patroon is.
Morning Star & Evening Star
Deze patronen bestaan uit drie candles. De eerste candle vertoont een lange rode candle, de tweede candle is ‘de ster’ en vormt een neerwaartse gap met de eerste candle. De derde candle heeft een lange groene body die minstens 50% van het lichaam van de eerste candle binnendringt.
Tegengesteld aan de morning star staat de evening star. In dit geval vertoont de eerste candle een lang groen lichaam en de tweede candle vormt een opwaartse gap met de eerste candle. De derde candle heeft lange rode body, die minstens 50% van de body van de eerste candle binnendringt. In de grafiek hieronder ziet u beide candlestick patronen terugkomen.
Bekijk een LYNX Masterclass over Technische Analyse:
Candlesticks bij LYNX?
LYNX geeft u de mogelijkheid om te beleggen in aandelen van bijna ieder beursgenoteerd bedrijf ter wereld te beleggen. U heeft toegang tot 150 beurzen in 33 landen. Bekijk het aanbod:
Handel in effecten zoals aandelen, opties, futures, gestructureerde producten, ETF’s en meer op 150 beurzen in 33 verschillende landen met behulp van moderne en professionele handelssoftware. Lees hier meer: Trader Workstation Handelsplatform
--- ---
--- (---%)Displaying the --- grafiek
Displaying today's chart
